Zamenhof dividiu o sistema básico para a formação dos nomes de países em Esperanto em duas partes. Na primeira parte o radical indica a pessoa e é necessário adicionar o sufixo -uj para formar o nome do país:
Sistema básico
homo
lando
-0
-ujo
ital-o
Ital-ujo
franc-o
Franc-ujo
german-o
German-ujo
angl-o
Angl-ujo
ĉin-o
Ĉin-ujo
japan-o
Japan-ujo
egipt-o
Egipt-ujo
Na segunda parte, o radical indica o país e se adiciona o sufixo -an, para criar o nome da pessoa, que nasceu no país:
lando
homo
Brazil-o
brazil-ano
Uson-o
uson-ano
Kolombi-o
kolombi-ano
Pakistan-o
pakistan-ano
Indonezi-o
indonezi-ano
Kenj-o
kenj-ano
Sud-Afrik-o
sud-afrik-ano
Uso de “lando”
Pode-se usar o final -lando, em vez do sufixo -uj. Observe:
homo
lando
-o
-lando (-ujo)
pol-o
Pol-lando (Pol-ujo)
svis-o
Svis-lando (Svis-ujo)
skot-o
Skot-lando (Skot-ujo)
finn-o
Finn-lando (Finn-ujo)
dan-o
Dan-lando (Dan-ujo)
Teoricamente poder-se-ia usar o final -lando em todos os nomes de países (por exemplo: German-lando, Sved-lando, etc.), mas, na prática, não é muito comum ouvir essa forma. Esses nomes pertencem à primeira parte do sistema, onde o radical indica a pessoa e é adicionado o final -lando para formar o nome do país. Agora vejamos os exemplos:
lando
homo
-o
-ano
Irland-o
irland-ano
Island-o
island-ano
Nederland-o
nederland-ano
Esses nomes pertencem à segunda parte do sistema, onde o radical indica o país e adiciona-se o sufixo -an para criar o nome da pessoa nascida nele. Nesses casos, -lando é parte essencial do radical, que não pode ser retirado.
O uso de “-ujo” e “-io”
homo
lando
-o
-io (-ujo)
ital-o
Ital-io (-ujo)
franc-o
Franc-io (-ujo)
german-o
German-io (-ujo)
angl-o
Angl-io (-ujo)
ĉin-o
Ĉin-io (-ujo)
japan-o
Japan-io (-ujo)
egipt-o
Egipt-io (-ujo)
Observe os exemplos abaixo:
homo
lando
-o
-ano
Kolombi-o
kolombi-ano
Ĉili-o
ĉili-ano
Siri-o
siri-ano
Indonezi-o
indonezi-ano
Aŭstrali-o
aŭstrali-ano
Niĝeri-o
niĝeri-ano
Liberi-o
liberi-ano
Esses exemplos pertencem à segunda parte do sistema. O radical indica o país e é necessário adicionar o final -ano para criar o nome da pessoa, que nasceu lá; -i não é parte do final. Ele faz parte do radical e não se pode retirá-lo. Nesses exemplos, -io não substitui o final -ujo. Não se pode dizer “Kolombujo”, “Ĉilujo”, etc.
Landoj kun -(i)stano
Em alguns nomes de países, por influência das línguas nacionais, muitas pessoas usam o final -stano ou -istano ao invés de -ujo. Esses nomes geralmente pertencem à “parte I” do sistema.
homo
lando
-o
-ujo / -(i)stano
afgan-o
Afgan-ujo/Afgan-istano
kazaĥ-o
Kazaĥ-ujo/Kazaĥ-stano
kirgiz-o
Kirgiz-ujo/Kirgiz-istano
kurd-o
Kurd-ujo/Kurd-istano
taĝik-o
Taĝik-ujo/Taĝik-istano
turkmen-o
Turkmenujo/Turkmen-istano
uzbek-o
Uzbek-ujo/Uzbek-istano
Mas há um nome de país, que pertence à “parte II” do sistema (porque não existe um povo “pakoj”). O final -istano é parte do radical e não pode ser retirado:
lando
homo
-o
-ano
Pakistan-o
pakistan-ano
Nota: A Academia de Esperanto aceita o uso de ambos os sufixos, -ujo e -io. Há uma lista, publicada pela Academia (resolução número 12, de 04/05/2009), apresentando o nome dos países em Esperanto.
Kontinentoj (Continentes)
Kontinento
Continente
Afriko
África
Ameriko
América
Antarkto
Antártida
Azio
Ásia
Eŭropo
Europa
Oceanio
Oceania
Nomoj de Landoj (Nome dos Países)
Eŭropo (Europa)
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Albanio
Tirano
Andoro
Andoro Malnova
Aŭstrio
Vieno
Belgio
Bruselo
Belorusio
Minsko
Bosnio kaj Hercegovino
Sarajevo
Bulgario
Sofio
Ĉeĥio
Prago
Danio
Kopenhago
Estonio
Talino
Finnlando
Helsinko
Francio
Parizo
Germanio
Berlino
Grekio
Ateno
Hispanio
Madrido
Hungario
Budapeŝto
Irlando
Dublino
Islando
Rejkjaviko
Italio
Romo
Kipro
Nikozio
Kroatio
Zagrebo
Latvio
Rigo
Litovio
Vilno
Liĥtenŝtejno
Vaduzo
Luksemburgo
Luksemburgo
Malto
La-Valeto
Makedonio
Skopjo
Moldavio
Kiŝinevo
Monako
Monako
Montenegro
Podgoriĉo / Cetinjo
Nederlando
Amsterdamo
Norvegio
Oslo
Pollando
Varsovio
Portugalio
Lisbono
Rumanio
Bukareŝto
Rusio
Moskvo
San-Marino
San-Marino
Serbio
Beogrado
Slovakio
Bratislavo
Slovenio
Ljubljano
Svedio
Stokholmo
Svislando
Berno
Turkio
Ankaro
Ukrainio
Kievo
Unuiĝinta Reĝlando aŭ Britio
Londono
Teritorioj Dependantaj de Britio
Anglio
Londono
Skotlando
Edinburgo
Kimrio
Cardiff
Nord-Irlando
Belfasto
Teritorioj Dependantaj de Danio
Ferooj
Torhaveno
Gronlando
Nuko
Teritorioj Dependantaj de Francio
Gvadelupo
Bas-Tero
Franca Gviano
Kajeno
Majoto
Mamutĝo
Martiniko
Fordefranco
Nov-Kaledonio
Numeo
Polinezio Franca
Papeto
Reunio
Sankta Deniso
Sankta Bartolomeo
Gustavia
Sankta-Marteno
Marigo
Sankta-Pjero kaj Mikelono
Sankta-Pjero
(Francaj) Sudaj Teritorioj
Saint-Pierre, Reunio
Valiso kaj Futuno
Mata-Uto
Teritorioj Dependantaj de Hispanio
Kanarioj
La-Palmoj, Sankta-Cruzo
Teritorioj Dependantaj de Portugalio
Madejro
Funĉalo
Teritorioj Dependantaj de Nederlando
Arubo
Oranjestado
Kariba Nederlando
Bonaire
Kuracao
Vilemstado
Sent-Martino
Filipsburgo
Teritorioj Dependantaj de Norvegio
Buvetinsulo
–
Svalbardo kaj Jan-Majen-Insulo
Longjarurbo
Krondependaĵoj de la Brita Monarkio
Aldernejo
Sankt-Ano
Gernezejo
Sankt-Petro-Porto
Hermo
–
Ĵerzejo
Sankt-Heliero
Manksinsulo
Duglaso
Sarko
–
Britaj Transmaraj Teritorioj
Akrotiro kaj Dekelio
Episkopo Kantonmento
Angvilo
La-Valo
Ascensiono
Ĝorĝtaŭno
Bermudo
Hamiltono
Brita Antarkta Teritorio
Rotero
Brita Hindoceana Teritorio
Kampo Justico
Britaj Virgulinsuloj
Rod-Taŭno
Ĝibraltaro
Ĝibraltaro
Falklandoj
Stanlejo
Kejmanoj
Georgurbo
Moncerato
Bradeso (eks. Plimuto)
Pitkarna Insularo
Adamstaŭno
Sankta Heleno
Ĵamestaŭno
Sud-Georgio kaj Sud-Sandviĉinsuloj
Reĝo-Eduardo-Punkto
Tristano-da-Kuno
Edinburgo de la Sep Oceanoj
Turkoj kaj Kajkoj
Kokborno
Ameriko (América)
Nordameriko (América do Norte), Sudameriko (América do Sul) e Centra Ameriko (América Central)
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Antigvo-Barbudo
Sankta Johano
Argentino
Bonaero
Bolivio
Lapaco / Sukro
Bahamoj
Nasaŭo
Barbado
Briĝurbo
Belizo
Belmopano
Brazilo
Braziljo
Ĉilio
Santiago de Ĉilio
Domingo
San-Domingo
Dominiko
Roseo
Ekvadoro
Kito
Grenado
Sankta Georgo
Gujano
Georgurbo
Gvatemalo
Gvatemalurbo
Haitio
Portoprinco
Honduro
Tegucigalpo
Jamajko
Kingstono
Kanado
Otavo
Kolombio
Bogoto
Kostariko
San-Joseo
Kubo
Havano
Meksiko
Meksik-urbo
Nikaragvo
Managvo
Panamo
Panamurbo
Paragvajo
Asunciono
Peruo
Limo
Salvadoro
San-Salvadoro
Sankta Kristofo kaj Neviso
Basetero
Sankta Lucio
Kastrizo
Sankta Vincento kaj la Grenadinoj
Kingstaŭno
Surinamo
Paramaribo
Trinidado kaj Tobago
Portospeno
Urugvajo
Montevideo
Usono
Vaŝingtono
Venezuelo
Karakaso
Teritorioj Dependantaj de Usono
Gvamo
Agano
Jonstonatolo
–
Midvejinsuloj
–
Nord-Marianoj
Saipano
Puerto-Riko
San-Juano
Usona Samoo
Pagopago
Usonaj Virgulinsuloj
Ĉarlotamilio
Vejkinsulo
–
Azio (Ásia)
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Afganio
Kabulo
Armenio
Erevano
Azerbajĝano
Bakuo
Bangladeŝo
Dako
Barato
Nov-Delhio
Barejno
Manamo
Birmo (Mjanmao)
Najpidavo (Pjinmano)
Brunejo
Bandar-SeriBegavano
Butano
Timbuo
Ĉinio
Pekino
Emirlandoj (Unuiĝintaj Arabaj)
Abudabio
Filipinoj
Manilo
Indonezio
Ĝakarto
Irako
Bagdado
Irano
Tehrano
Israelo
Jerusalemo
Japanio
Tokio
Jemeno
Sanao
Jordanio
Amano
Kataro
Daŭho
Kamboĝo
Pnom-Peno
Kartvelio
Tbiliso
Kazaĥio
Astano
Kirgizio
Biŝkeko
Kuvajto
Kuvajtubo
(Nord-)Koreio (Pop. Dem. Resp.)
Pjongjango
(Sud-)Koreio (Respubliko de)
Seulo
Laoso
Vjentjano
Libano
Bejruto
Malajzio
Kuala-Lumpuro
Mongolio
Ulanbataro
Nepalo
Katmando
Omano
Maskato
Pakistano
Islamabado
Saŭda Arabio
Riado
Singapuro
Singapuro
Sirio
Damasko
Srilanko
Kolombo
Taĝikio
Duŝanbo
Tajlando
Bankoko
Timoro Orienta
Dilo
Turkmenio
Aŝĥabado
Uzbekio
Taŝkento
Vjetnamio
Hanojo
Teritorioj Dependantaj de Ĉinio
Honkongo
Kaŭluno
Makao
Makao
Oceanio (Oceania)
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Aŭstralio
Kanbero
Fiĝio
Suvo
Kiribato
Bairikio
Nauro
Jareno
Nov-Zelando
Velingtono
Marŝaloj
Majuro
(Federacio de) Mikronezio
Palikiro
Palaŭo
Ngerelmudo (Melekeoko)
Papuo-Nov-Gvineo
Port-Moresbo (Konedobuo)
Salomonoj
Honiaro
Samoo (Okcidenta)
Apio
Tongo
Nukualofo
Tuvalo
Funafutio
Vanuatuo
Portvilao
Teritorioj Dependantaj de Aŭstralio
Kokosinsuloj
Pulopanjango
Herda kaj Makdonaldaj Insuloj
–
Kristnaskinsulo
Setlemento
Norfolkinsulo
Kingstono
Teritorioj Dependantaj de Nov-Zelando
Kukinsuloj
Avaruo
Niuo
Alofo
Tokelao
Fakaofo
Afriko (África)
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Alĝerio
Alĝero
Angolo
Luando
Bocvano
Gaberono
Burkino
Vagaduguo
Burundo
Buĵumburo
Centr-Afrika Respubliko
Bango
Ĉado
Nĝameno
Ebur-Bordo
Jamasukro
Egiptio
Kairo
Eritreo
Asmero (Asmaro)
Etiopio
Adis-Abebo
Gabono
Liberurbo
Gambio
Banĝulo
Ganao
Akrao
Gvineo (Konakria)
Konakrio
Gvineo Bisaŭa
Bisaŭo
Gvineo Ekvatora
Malabo
Ĝibutio
Ĝibuto
Kaboverdo
Prajo
Kameruno
Jaundeo
Komoroj
Moronio
Kenjo
Najrobo
Kongo (Respubliko Kongo)
Brazavilo
Kongolando (Dem. Resp. Kongo)
Kinŝaso
Lesoto
Maseruo
Liberio
Monrovio
Libio
Tripolo
Madagaskaro
Antananarivo
Malio
Bamako
Malavio
Lilongvo
Maldivoj
Maleo
Maroko
Rabato
Maŭricio
Port-Luizo
Maŭritanio
Nuakŝoto
Mozambiko
Maputo
Namibio
Vindhuko
Niĝerio
Abuĝo
Niĝero
Niameo
Ruando
Kigalio
Sao-Tomeo kaj Principeo
Sao-Tomeo
Sejŝeloj
Viktorio
Senegalo
Dakaro
Siera-Leono
Fritaŭno
Somalio
Mogadiŝo
Sud-Afriko
Pretorio, Bloemfontein kaj Kaburbo
Sudano (Norda)
Ĥartumo
Sudano Suda
Jubo
Svazilando
Mbabano kaj Lobambo
Tanzanio
Dodomao
Togolando
Lomeo
Tunizio
Tunizo
Ugando
Kampalo
Zambio
Lusako
Zimbabvo
Hararo
Teritorioj Dependantaj de Tanzanio
Zanzibaro
Zanzibarurbo
Aliaj Ŝtatoj, aŭ Partoj de Aliaj Ŝtatoj (Outros Estados)
Ŝtatoj kiuj estas ne anoj en la Unuiĝintaj Nacioj, aŭ kies statuso estas kontestita. Estados que não são membros da Organização das Nações Unidas, ou cujo estado é disputado.
Lando (País)
Ĉefurbo (Capital)
Abĥazio
Suĥumo
Ĉednistrio
Tiraspolo
Gagaŭzio
Komrato
Kosovo
Priŝtino
Naĥiĉevano
Naĥiĉevano
Norda Kipro
Nikozio
Palestino
Ramalaĥo
Respubliko Montara Karabaĥo
Stepanakerto
Saharo Okcidenta
Ajuno
Sankta Monto Atos
Karieso
Somalilando
Hargejso
Sud-Osetio
Cĥinvalo
Tajvano
Tajpeo
Vatikano (Apostola Seĝo)
Vatikanurbo
Unuiĝintaj Nacioj (Nações Unidas)
La oficiala listo estas ĉe (A lista oficial está em): un.org
Eŭropa Unio (União Europeia)
La oficiala listo estas ĉe (A lista oficial está em): europa.eu
Avance mais rápido com um professor
Aprenda esperanto online com um professor particular adequado ao seu orçamento e à sua agenda!